Son zamanlarda ABD’nin ülkemize yaptırımları gündemimizi meşgul ederken, bu yaptırımlara yıllardır alışkın olan ve buna rağmen her yıl güçlenen komşumuz İran da beklenildiği üzere ABD Başkanı Trump’dan nasibini aldı.
Trump, İran ile ticaret yapan ülkelerle ticaret yapmayacaklarını açıkça belirtti.
Ama birçok İranlı bunun yeni bir şey olmadığı konusunda hemfikir.
Dedim ya alışkınlar ne de olsa.
E hâl böyle olunca, İran’da gerek Farsça gerek ise İngilizce olarak birçok yazısı yayımlanmış biri olarak bu konuya değinmek istedim ve Tahran’da yaşayan ülkenin en iyi gazetecilerinden Muhammed Ghaderi’ye İran’ı, ambargoyu ve İran-Türkiye ilişkilerini sordum.
Mohammad Ghaderi aynı zamanda ülkenin en önemli gazetelerinden The Tehran Times’ın yayın yönetmeni ve haber ajansı Mehr'in yöneticilerinden.
*Yine bir ABD yaptırımı. Ne düşünüyorsun?
-İran, ABD ve bölgedeki Siyonist rejimin politikalarına karşı durarak büyük siyasi ve bölgesel zaferlere imza atmış bir ülke. Bu durum her zaman ABD’yi ve Arap müttefiklerini ise memnuniyetsizlik ve beceriksizliğe sürüklemiştir. Bu yaptırımların İran üzerinde hiçbir etkisi yok, ABD artık İran’ın güçlü bir ülke olduğunu kabul etmeli. ABD’deki demokrat ve cumhuriyetçiler İran’ın rejimi ile ilgili sorun yaşamaktalar ve İran rejiminin son bulmasını istemediklerini iddia etmeleri tamamen asılsızdır. Bu yaptırım Trump’ın selefleri gibi kaybettiğini gösteren sonuçlar doğuracaktır.
*İran halkı bu durumu nasıl karşılıyor peki?
-ABD İran üzerinde ekonomik baskı uygulamaya çalışarak İran halkının memnuniyetsizliğini sağlamaya çalışıyor. Fakat İran halkı, son 40 yıldır olduğu gibi ABD ve müttefiklerine karşı her zaman hükümetlerini koruyan bir halktır.
*Trump’ın İran’a yönelik yaptırımlarına İran misilleme yapar mı?
-ABD İran’a yeniden yaptırım uyguladı ama bu sefer birçok küresel güç bu yaptırımlara uymayacak. İran’ın ABD ve Trump’a yönelik Cumhurbaşkanı Ruhani ve General Souleymani’nin söyledikleri, ABD’yi başarısızlığa uğratma konusundaki ciddiyetini yansıtıyor. Yani kısacası; Trump İran’a karşı başarısız oldu da diyebiliriz. Tabii ki İran ABD’ye karşı sert bir tepki ortaya koyacaktır. Bir gazeteci ve analist olarak Trump’ın her zamankinden daha yalnız olduğunu ve İran’a karşı tutumunda pişman olacağını söyleyebilirim.
*İran ekonomik olarak zayıflatılmak isteniyor ki bu Türkiye’nin de şu an yaşadığı bir durum. ABD bunu başarabilecek mi?
-Kesinlikle hayır. Ruhani yurtiçi ekonominin güçlenmesini ve bunu en yüksek kapasitede kullanılmasının önemini vurguladı. Öte yandan, uluslararası alanda Washington İran yaptırımlarında tek başına kaldı diyebiliriz. Rusya, Türkiye, Çin, Pakistan gibi ülkeler ABD yaptırımlarına uymayacaktır. Aslında tüm bunlar bile ABD’nin İran’la kolay kolay başa çıkamayacağının göstergesi.
*Aslında İran ve Türkiye’ye karşı benzer oyunlar oynanıyor. Türkiye ve İran birlikte hareket etmeli mi?
-Bu çok doğru. İran ve Türkiye’nin bölgede büyük etkisi olan, iki dost ve komşu ülkeler olduğu unutulmamalı. İran ve Türkiye dış tehditlere karşı birleştiğinde Tahran ve Ankara’ya karşı birçok komplo olacaktır. Bu nedenle Amerika'yı ortak ekonomik ve siyasi düşman olarak tanıyan koşullarda İran ve Türkiye arasındaki ittifakın artması gerekmektedir. Çok değil, iki yıl önce Türkiye'de gerçekleşen başarısız bir darbe girişiminde İran komşusunun yanında durdu ve Türkiye ile olan geniş ilişkilerini sürdürme konusundaki kararlılığını gösterdi. Daha önce de belirtildiği gibi, şu anki dönemde İran ve Türkiye’nin özellikle ABD’nin bu iki ülkeye yönelik düşmanca tutumu gibi paylaşacakları birçok ortak konu bulunmaktadır. Trump hükümeti, Türkiye’ye tepeden bakan bir bakış açısına sahip, ancak hükümet ve Türk halkı ise böyle bir şeyi kesinlikle kabul etmiyor. İran ve Türkiye arasında daha ciddi, daha geniş bir siyasi ve ekonomik ittifak kurulması için tam zamanı olduğunun altını çizmek isterim.
*Türkiye’nin İran’a karşı yaptırımlara uymayacağını mı düşünüyorsun?
-Türkiye İran’la ilişkilerini akıllıca devam ettiren bir ülke. Bu iki ülke arasında uzun soluklu bir işbirliğine dayanıyor. Bu zamana kadar ABD Tahran ve Ankara’nın ikili ilişkilerini zayıflatmak için birçok oyun oynasa da genellikle hep kaybeden taraf olmuştur. Bu konuda da Trump yönetimi kaybeden tarafta olacaktır.
yorumunuz